Thập niên 1990 khi truyền hình Việt Nam còn sơ khai, Đài Truyền hình Việt Nam bắt đầu tiếp thu xu hướng "trẻ hóa" nội dung từ điện ảnh để dễ tiếp cận công chúng hơn, đồng thời dàn dựng được những chương trình mô tả đúng thực tế xã hội, thay cho những chương trình nặng tính tuyên giáo đã lỗi thời. Vì thế, giữa năm 1994, Ban văn nghệ Đài Truyền hình Việt Nam ủy thác Trung tâm Nghe nhìn (sau này sáp nhập với Hãng phim truyền hình Việt Nam thành Trung tâm Sản xuất Phim truyền hình) thực hiện một phim truyền hình nhiều tập chủ đề thanh thiếu niên. Sau khi cân nhắc, phía nhà sản xuất quyết định chuyển thể tiểu thuyết Vĩnh biệt mùa hè của tác gia Nguyễn Đông Thức, chỉ hai năm trước đó được đạo diễn Lê Hoàng Hoa[3] chuyển thể thành phiên bản điện ảnh gây cháy vé toàn quốc.

Tuy nhiên, vì là bản truyền hình, lại dành cho đối tượng khán giả miền Bắc, nên truyện phim phải được đặt trong bối cảnh miền Bắc với tình tiết dung dị hơn. Vẫn là những sự kiện xoay quanh nhóm 4H với những buồn vui tuổi mới lớn, nhưng nhà biên kịch lược đi chi tiết cái chết của nhân vật Long, để cậu tiếp tục thực hiện ước mơ vào đại học và lập nghiệp. Mà về sau, cách thể hiện mới này được nhà văn Nguyễn Đông Thức tán thành. Ngoài ra, nhà làm phim cũng xây dựng lại hai nhân vật Thiện và Ngôn, vốn rất mờ nhạt trong nguyên tác. Thiện sẽ là con một đại tá công an theo ba ra Bắc học nốt năm cuối, còn Ngôn phải là nhân vật hoàn toàn phản diện, có những hành vi tác động đến diễn biến phim và cả số nhận các nhân vật chính.

Đề án phim truyền hình 12A và 4H cũng góp phần giới thiệu dàn tài tử trẻ và mới vào nghề, mà sau đều trở thành những minh tinh hàng đầu trong giới điện ảnh truyền hình Việt Nam.